คปก.คลอดกม.สิทธิชุมชนดึงปชช.มีส่วนร่วมจัดการทรัพยากรท้องถิ่น
คณะกรรมการปฏิรูปกฎหมาย (คปก.) โดย นาย คณิต ณ นคร ประธานกรรมการปฏิรูปกฎหมาย ได้ส่งบันทึกความเห็นและข้อเสนอแนะเรื่อง “แผนการให้มีกฎหมายว่าด้วยสิทธิชุมชน” และ “ร่างพระราชบัญญัติสิทธิชุมชน พ.ศ....” เสนอต่อนายกรัฐมนตรี
ประธานสภานิติบัญญัติแห่งชาติและประธานสภาปฏิรูปแห่งชาติ โดยคปก.มีความเห็นว่า ชุมชนรวมถึงชุมชนท้องถิ่นและชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิมในปัจจุบันประสบปัญหาการละเมิดสิทธิชุมชนอย่างรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ แม้บทบัญญัติรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๔๐ และรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ มีบทบัญญัติที่รับรองหลักการสิทธิชุมชนไว้ก็ตาม แต่ปัจจุบันยังไม่มีกฎหมายเฉพาะที่เข้ามารับรองสิทธิชุมชนหรือกำหนดนิยามความเป็นชุมชน ชุมชนท้องถิ่นหรือชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิมไว้
คปก.จึงจัดทำร่างพระราชบัญญัติสิทธิชุมชน พ.ศ.... ขึ้นเพื่อเป็นการรับรองรองสถานภาพทางกฎหมายและสิทธิชุมชนขั้นพื้นฐานต่างๆ โดยมีสาระสำคัญที่กำหนดรับรองให้ชุมชน ชุมชนท้องถิ่นหรือชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิมเป็นผู้ทรงสิทธิตามกฎหมายเทียบเท่านิติบุคคล เพื่อให้ชุมชนสามารถใช้สิทธิและหน้าที่ในการทำนิติกรรมสัญญาต่างๆ รวมถึงการออกข้อบังคับในการบริหารจัดการทรัพยากรในพื้นที่ในนามของชุมชนได้ โดยร่างพระราชบัญญัติสิทธิชุมชนกำหนดให้กฎ ระเบียบหรือข้อตกลงที่ออกโดยชุมชนมีผลใช้บังคับได้จริง โดยกำหนดให้หน่วยงานของรัฐมีหน้าที่ในการสนับสนุนการกำหนดหลักเกณฑ์หรือวิธีการในการคุ้มครองและส่งเสริมสิทธิชุมชนตามที่ชุมชนมีคำขอมายังหน่วยงานของรัฐโดยอยู่บนพื้นฐานการมีส่วนร่วม
บทบัญญัติที่สำคัญประการหนึ่งของร่างพระราชบัญญัติสิทธิชุมชน พ.ศ....ฉบับนี้คือการกำหนดเหตุยกเว้นความรับผิดตามกฎหมายที่มีโทษทางอาญาในกรณีที่ชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิมใช้ประโยชน์จากทรัพยากรในชุมชนมายาวนานตามวิถีและประเพณีของชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิมนั้นๆ โดยชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิมมีหน้าที่พิสูจน์ว่าได้ใช้ทรัพยากรดังกล่าวในขอบเขตหรือจารีตประเพณีท้องถิ่นดั้งเดิม
สำหรับในกรณีที่หน่วยงานของรัฐจะดำเนินการใดๆ อันมีผลกระทบต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อม สุขภาพอนามัย คุณภาพชีวิตของชุมชน หน่วยงานของรัฐมีหน้าที่ต้องทำคำชี้แจงและเหตุผลก่อนการดำเนินการโดยให้มีการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนในชุมชน ชุมชนท้องถิ่นหรือชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิมประกอบการพิจารณาดำเนินการดังกล่าวและต้องกำหนดมาตรการเยียวยาผลกระทบที่เกิดหรืออาจเกิดจากการดำเนินการด้วย โดยคปก.เสนอแนะให้คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติเข้ามาทำหน้าที่ในการติดตาม ตรวจสอบการปฏิบัติการตามพระราชบัญญัตินี้ และให้จัดทำรายงานดังกล่าวเสนอต่อคณะรัฐมนตรี รัฐสภา โดยจะต้องเผยแพร่ผลการติดตามตรวจสอบดังกล่าวต่อสาธารณชน
นอกจากนี้ คปก.เสนอให้นำวิธีการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทซึ่งเป็นกระบวนการยุติธรรมทางเลือกมาใช้ระงับข้อพิพาทที่เกิดขึ้นระหว่างชุมชนกับชุมชน ชุมชนกับบุคคล และชุมชนกับหน่วยงานรัฐ ก่อนการฟ้องร้องข้อพิพาทเป็นคดีขึ้นสู่ศาลซึ่งจะช่วยให้การระงับข้อพิพาทเป็นไปอย่างสะดวก รวดเร็ว ประหยัดค่าใช้จ่าย โดยการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทดังกล่าวต้องอยู่ภายใต้หลักสิทธิมนุษยชนและความเป็นกลาง
ทั้งนี้ ร่างพระราชบัญญัติสิทธิชุมชนฉบับนี้ยังได้กำหนดให้มีคณะกรรมการวินิจฉัยสิทธิชุมชนทำหน้าที่วินิจฉัยตีความบทบัญญัติตามพระราชบัญญัตินี้ รวมถึงให้คำปรึกษาแก่หน่วยงานรัฐเกี่ยวกับการปฏิบัติตามพระราชบัญญัติสิทธิชุมชน
ที่มา : ฐานเศรษฐกิจ วันที่ 25 มี.ค. 2558
มูลนิธิชีวิตไท (Local Act)
129/250 หมู่บ้านเพอร์เฟคเพลส รัตนาธิเบศร์ ถนนไทรม้า ต.บางรักน้อย อ.เมือง จ.นนทบุรี 11000
โทรศัพท์: 090-178-7508 E-mail : This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
ติดตามเราได้ที่ 
ผู้เข้าชม
9492506
วันนี้
เมื่อวานนี้
สัปดาห์นี้
เดือนนี้
ทั้งหมด
15060
12511
15060
60845
9492506
Your IP: 216.73.216.121
2025-06-08 23:14