กรมชลลั่นงดปล่อยน้ำทำนาปรัง ชี้ลุ่มเจ้าพระยาปลูกข้าวเกินอื้อ

ปลูกข้าวรอบ 3 เสี่ยงสูง กรมชลประทานเอาจริง งดปล่อยน้ำให้เด็ดขาด หลัง "ฉัตรชัย" สั่งการต้องเป็นศูนย์ "ทองเปลว" เผยเขตชลประทานลุ่มเจ้าพระยาปลูกเกินแผน 2.7 ล้านไร่ เหตุเป็นนาเช่าถึง 80% คาดฝนปีนี้มาเร็ว แต่ปลายฤดูฝนตกน้อย

นายทองเปลว กองจันทร์ รองอธิบดีกรมชลประทาน เปิดเผย "ประชาชาติธุรกิจ" ถึงแผนบริหารจัดการน้ำของกรมชลประทานเพื่อรับมือกับการปลูกข้าวนาปรังรอบ 2 เกินกว่าแผนที่กำหนดไว้ว่า ข้าวนาปรังหรือข้าวที่ปลูกรอบ 2 ของปีการผลิตนี้ขณะนี้ปลูกไปประมาณ 7.46 ล้านไร่ แผนกำหนดไว้ 4 ล้านไร่ เกินกว่าแผน 3.4 ล้านไร่ ในจำนวนที่เกิน 3.4 ล้านไร่อยู่ในเขตชลประทานลุ่มน้ำเจ้าพระยา 2.7 ล้านไร่ อีกประมาณ 7 แสนไร่อยู่นอกเขตชลประทานลุ่มเจ้าพระยา ในลุ่มน้ำเจ้าพระยาใช้น้ำเกินกว่าแผน 450 ล้าน ลบ.ม. จากวันนี้ไปจนถึงวันที่ 1 พ.ค. 2560 กรมยังต้องปล่อยน้ำใช้เพื่อการอุปโภคบริโภค ไม้ผล เพื่อระบบนิเวศ เช่น ไล่น้ำเค็ม จะต้องมีน้ำสำรองใน 4 เขื่อนหลักลุ่มเจ้าพระยาช่วงต้นฤดูฝนเดือน พ.ค.-ก.ค. 2560 อย่างน้อย 3,754 ล้าน ลบ.ม. โดยสำรองไว้ 2,000 ล้าน ลบ.ม.ในการเตรียมการเกษตรช่วงต้นฤดูฝน อีก 1,754 ล้าน ลบ.ม.เพื่อการอุปโภคบริโภคและเพื่อรักษาระบบนิเวศ

วันที่ 1 พ.ค.นี้ การกักเก็บน้ำใน 4 เขื่อนใหญ่คือ เขื่อนภูมิพล เขื่อนสิริกิติ์ เขื่อนแควน้อยบำรุงแดน และเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ ต้องมีน้ำใช้การได้จริงอย่างต่ำ 3,754 ล้าน ลบ.ม. การใช้น้ำในปัจจุบัน ต้องมาไล่ดูแต่ละกิจกรรม การกินการใช้ไม่เกินแผน ระบบนิเวศควบคุมตามแผนได้หมด แต่ส่วนที่เกินแผนคือ เรื่องเกษตร พื้นที่ที่ปลูกข้าวรอบ 2 หากพื้นที่ใดปลูกแล้ว เก็บเกี่ยวแล้ว ขอให้หยุดปลูกรอบ 3 ซึ่ง พล.อ.ฉัตรชัย สาริกัลยะ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรฯได้สั่งการเรื่องการปลูกข้าวรอบ 3 ต้องเป็นศูนย์ จะได้มีน้ำเอามาหมุนเวียนช่วยในพื้นที่ที่ปลูกเกินแผนสักส่วนหนึ่ง ตอนนี้รถประชาสัมพันธ์ของกรมวิ่งทั่วทุ่งนา ติดป้ายทั้งจังหวัด ด้านความมั่นคง ทางมหาดไทยก็ช่วย น่าจะได้ผลส่วนหนึ่ง

"ปลูกข้าวรอบ 3 เราไม่ให้น้ำแน่นอน ไม่ว่าพื้นที่ไหน ยืนยันแล้วว่าไม่ได้ เพราะที่ท่านรัฐมนตรีว่าการท่านไปชัยนาทบอกว่า รอบ 3 ต้องเป็นซีโร่ เรื่องนี้เราต้องเข้มข้น เราบอกทุกวันนะ เพราะเป็นนโยบายที่ชัดเจน เพราะนอกจากขอให้งด ขอให้กลับมามองว่าทางรัฐบาลเตรียมการไว้ดีขนาดไหน ฤดูแล้งก็มีมาตรการเข้าไปช่วยเหลือเยอะแยะเต็มไปหมด โดยเฉพาะ 6 มาตรการ 29+1 โครงการที่ ครม.อนุมัติ เห็นชอบไปแล้วตั้งแต่วันที่ 24 ม.ค.ที่ผ่านมาเราต้องมองย้อนกลับไปดูด้วย ไม่ใช่ว่าขอให้งดปลูกอย่างเดียวเรามีทั้งการจ้างแรงงาน การปรับเปลี่ยนเพาะปลูกไปปลูกพืชใช้น้ำน้อยซึ่งหลายพื้นที่ก็เห็นผล เช่น ปลูกถั่ว ปลูกหญ้า"

สาเหตุที่ปลูกเกินแผนไปนั้น รองอธิบดีกรมชลประทาน กล่าวว่า พื้นที่นาทั้งหมดเป็นนาเช่ามากกว่า 80% ซึ่งการเช่ามี 2 ลักษณะ คือ เช่าทั้งปี พอเช่าทั้งปีก็ต้องทำให้ได้มากที่สุด ต้องตักตวงผลประโยชน์จากพื้นที่ที่ได้เช่าไป 2.เช่าเป็นครอป เป็นฤดู เพราะฉะนั้นผลตอบแทนการเช่าอาจจะเป็นเงิน อาจจะเป็นผลผลิต หากการเช่าเป็นผลผลิตถ้าหยุดปลูก ผู้ให้เช่าก็เสียผลประโยชน์ ที่สำคัญคือพื้นที่ภาคกลางปลูกข้าวกันมาช้านาน พอจะต้องมาปรับเปลี่ยนก็ไม่อยากจะทำ จึงเป็นการเกษตรแบบผู้อาวุโส แต่หากมองถึงเกษตรยุคใหม่หนุ่มสาวเขาสามารถทำได้ อย่างเกษตรอินทรีย์ ออร์แกนิก เขาปรับตัว และสิ่งหนึ่งที่เขาเล่าคือได้ขอพ่อแม่ทำเกษตรอื่น ๆ แต่ไม่ให้ทำต้องการให้ปลูกข้าวเท่านั้น ดังนั้นจึงเป็นปัญหานาเช่า และพฤติกรรมการเพาะปลูก

ส่วนแนวโน้มฤดูฝนถัดไป ในช่วงนี้ให้เตรียมการปลูกข้าวพื้นที่ลุ่มต่ำก่อน เช่น อ.บางระกำ จ.พิษณุโลก ประมาณ 2.4 แสนไร่ ต้องเลื่อนมาทำนาปีเร็วขึ้น 1 เดือนคือ ต้นเดือน เม.ย.นี้ ช่วงเก็บเกี่ยวน้ำจะได้ไม่ท่วม ให้ใช้น้ำที่กรมสำรองไว้ส่วนหนึ่ง พอเดือน พ.ค.ก็มาใช้น้ำ 2,000 ล้าน ลบ.ม.พร้อมกันพื้นที่อื่น ซึ่งจะไม่ตรงกันเสียทีเดียว อาจเป็นสัปดาห์แรกหรือสัปดาห์ที่สองของเดือน พ.ค.นี้

รองอธิบดีกรมชลประทานกล่าวต่อว่า ฤดูฝนปีนี้ นายเลิศวิโรจน์ โกวัฒนะ รองปลัดกระทรวงเกษตรฯ ที่ดูแลเรื่องน้ำ ก็ได้กำชับในที่ประชุมซึ่งได้ข้อสรุปว่า ช่วงฤดูฝนปีนี้จะมาเร็วขึ้นและจะมากกว่าค่าเฉลี่ยเล็กน้อย ซึ่งเป็นการวิเคราะห์ในเชิงคุณภาพ ฝนจะตกต่อเนื่องไปจนถึงเดือนสิงหาคม พอถึงเดือนกันยายน ตุลาคม ฝนจะน้อยกว่าค่าเฉลี่ย เนื่องจากมีเอลนิโญอ่อน ๆ ช่วงปลายปี แต่ปีที่แล้วปลายฤดูฝนตกหนัก ทำให้ปีที่แล้วภาคใต้น้ำท่วม แต่ช่วงนี้ระหว่างเดือน มี.ค.นี้ก็จะเริ่มมีฝนฟ้าคะนอง เริ่มเก็บน้ำได้ ส่วนเกณฑ์กักเก็บน้ำช่วงฤดูฝนปีนี้ ฝนยังตกอยู่ในค่าเฉลี่ย ฝนมาเร็ว แต่ปลายปีนี้ฝนน้อยลง คาดว่าวันที่ 1 พ.ย.นี้ 4 เขื่อนหลักลุ่มเจ้าพระยาจะมีน้ำใช้การได้จริง 9,700-11,000 ล้าน ลบ.ม.ใกล้เคียงกับปีที่ผ่านมา ณ วันที่ 1 พ.ย. 2559 มีน้ำ 9,704 ล้าน ลบ.ม.แต่ก็ระบายออกไปพอสมควรช่วงปลายฤดู เพราะมีฝนมาก

ที่มา : ประชาชาติธุรกิจ วันที่ 16 มี.ค. 2560