ปัญหาโลกแตกของเกษตรกรรายย่อย

ขณะนี้ชาวสวนปาล์ม ชาวสวนยางพาราเดือดร้อน เพราะราคาตกต่ำ ซึ่งถ้าย้อนดูอดีตสิบปีที่ผ่านมา ไม่เพียงชาวสวนยางพารา ชาวสวนปาล์มจะประสบปัญหาเท่านั้น เกษตรกรรายย่อยไม่ว่าจะเพาะปลูก เลี้ยงสัตว์ อะไรก็ล้วนเดือดร้อนกันทั่วหน้า

ความช่วยเหลือของรัฐทำได้แค่ให้ยาแก้ปวด เพราะสังคมไทยเผยแพร่ยุทธศาสตร์ที่ผิด ถ้าเอา GDP เป็นตัวตั้ง สัดส่วนรายได้ของผลผลิตการเกษตรในปัจจุบันอาจจะเหลือแค่สิบเปอร์เซ็นต์ของผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติ แต่แรงงานที่อยู่ในภาคเกษตรยังสูง ส่วนที่สดส่วนรายได้ต่ำนั่นเพราะผลิตภัณฑ์เกษตรถูกกดราคาในตลาดโลก

ข้อเท็จจริงคือ เกษตรกรรายย่อยจำนวนมาก รายได้ไม่พอเลี้ยงชีพ ตัวเองหรือลูกหลานต้องหารายได้จากงานนอกไร่นามาเสริมด้วย

แต่แรงงานภาคอุตสาหกรรมและบริการจำนวนมากสามารถดำเนินชีวิตอยู่ได้ ก็เพราะฝากปากท้องของสมาชิกในครอบครัวส่วนหนึ่งไว้กับการผลิตด้านการเกษตรของเกษตรกรรายย่อยด้วย ดังนั้นตัวเลขประชากรที่ต้องพึ่งพาการเกษตรทั้งน้อยทั้งมากจึงมีมากกว่าตัวเลขประชากรในภาคเกษตร

การทำเกษตรรายย่อยไม่ได้รับการสนับสนุนจริงจังจากภาครัฐ นอกจากไม่สนับสนุนจริงจังแล้ว ยังค่อนข้างมีนโยบายที่เป็นอันตรายต่อเกษตรกรรายย่อยด้วย

นี่มาจากความอคติทางวิชาการ นักวิชาการไทยเห็นว่าเกษตรกรรายย่อยเป็นการผลิตที่ล้าหลัง ไม่มีประสิทธิภาพ ไม่มีทางบรรลุมาตรฐานการครองชีพที่ดีได้ กระทั่งเห็นว่าไม่มีทางอยู่รอดได้ในยุคเศรษฐกิจใหม่

เรื่องนี้ลูกหลานเกษตรกรรายย่อยก็ถูกปลูกฝังไปด้วย

ปัจจุบันแรงงานภาคเกษตรลดลงเรื่อย ๆ อายุเฉลี่ยของผู้ทำนาอยู่ในเกณฑ์ห้าสิบขึ้นไป เพราะคนรุ่นใหม่ไม่ต้องการสืบทอดอาชีพเกษตรกรของครอบครัวอีกต่อไป

ดังนั้น ภาคเกษตรจึงมีแนวโน้มที่จะได้รับผลกระทบอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เนื่องจากแรงงานมีความยืดหยุ่นในการปรับตัวตามการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจในระดับที่ต่ำกว่านอกภาคเกษตร ความสามารถในการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีและเทคนิคที่ทันสมัยในการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตยังอยู่ในระดับต่ำ แนวโน้มที่จะส่งผลกระทบระยะยาวต่อภาพรวมของปริมาณการผลิตอาหารของไทยในระดับที่รุนแรงกว่าปัจจัยอื่นๆ อีกทั้งภาคเกษตรมีความเชื่อมโยงเกี่ยวพันเชิงเศรษฐกิจและสังคมกับภาคการผลิตอื่นๆ การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวจะส่งผลต่อศักยภาพในการแข่งขันของไทยในตลาดสินค้าเกษตรและอาหารโลกบางส่วนสามารถนำเทคโนโลยีทางการเกษตรเข้ามาทดแทนแรงงานที่ขาดแคลนได้ ในขณะที่แรงงานบางส่วนเป็นแรงงานต่างด้าวที่เข้ามาทดแทน จะเห็นได้จากแนวโน้มแรงงานต่างด้าวเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง 

ปัญหาที่น่าไตร่ตรองตามมาคือ ทำไมรัฐไม่ส่งเสริมช่วยเหลือเกษตรกรรายย่อยอย่างจริงจังและถูกวิธีมากขึ้น เกษตรกรรายย่อยจะไม่มีสมรรถนะที่จะอยู่ได้ตัวเองจริงหรือ ? หรือว่าเป็นเพราะอคติของผู้กุมอำนาจ จึงมีนโยบายที่ไม่เอื้อต่อเกษตรกรรายย่อย

ที่มา : สยามรัฐ วันที่ 6 พ.ค. 2558