สร้างรายได้จากถิ่นฐาน ผสานหลักธรรมนำใจ พอใจในวิถีพอเพียง

ธรรมะมีบทบาทสำคัญต่อการดำรงชีวิตของคนเราเป็นอย่างมาก การมีคุณธรรม จริยธรรม มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีในชีวิตประจำวัน สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้ เป็นที่พึ่งทางจิตใจ และสามารถนำมาใช้แก้ปัญหาทักษะชีวิตและสังคมในทุกด้าน

สถานธรรมแห่งหนึ่งที่เกิดจากการรวมตัวกันของกลุ่มคนที่อยู่ใน ต.หนองกร่าง อ.บ่อพลอย จ.กาญจนบุรี เป็นศูนย์การเรียนรู้เพื่อศึกษาธรรมะ มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชน และเป็นที่พักพิงด้านจิตใจให้บุคคลโดยทั่วไป ที่ประสบปัญหาทุกข์ยากในการดำเนินชีวิต ทั้งเรื่องครอบครัว สุขภาพ และการเงิน โดยอาศัยหลักธรรมคำสอนเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ สร้างขวัญและกำลังใจให้แต่ละครอบครัวสามารถเดินหน้าต่อสู้กับปัญหาในชีวิต

จากการสังเกตการณ์ของผู้เขียนพบว่า ตลอดระยะหลายสิบปีที่ผ่านมามีหลายครอบครัวที่เข้ารับการอบรมทักษะในการใช้ชีวิตกับทางสถานธรรมไปแล้ว ส่งผลทำให้ชีวิตความเป็นอยู่ดีขึ้น ได้นำความรู้ที่ได้รับไปใช้ในการดำเนินชีวิต สามารถเปลี่ยนแปลงชีวิตความเป็นอยู่ ทั้งด้านร่างกายและจิตใจในทางที่ดีขึ้น

อย่างไรก็ตามยังมีปัญหาที่หยั่งรากลึกลงในชุมชน เช่น  ปัญหาราคาสินค้าการเกษตร ปัญหาผลผลิตที่ได้น้อยไม่เพียงพอสำหรับการดำรงชีพ ทำให้ไม่มีรายได้หรือมีรายได้ต่ำ  ปัญหาด้านการตลาดจากราคาพืชผลไม่แน่นอนและถูกกดราคาจากพ่อค้าคนกลาง และที่สำคัญคือการใช้สารเคมีที่ทำให้ต้นทุนในการทำเกษตรสูงขึ้น

นั่นคือแนวคิดเริ่มต้นในการใช้พื้นที่ในสถานธรรมเป็น ‘สถานที่ฝึกทักษะอาชีพด้านเกษตรอินทรีย์’ เริ่มจากการชักชวนชาวบ้านในพื้นที่บริเวณใกล้เคียงซึ่งส่วนใหญ่เป็นเกษตรกร คนว่างงาน แรงงานนอกระบบ เข้าร่วมโครงการอบรมทักษะอาชีพ

เป้าหมายการทำงานเพื่อรณรงค์ให้ชาวบ้าน ลด ละ เลิก การใช้สารเคมี โดยหันมาปลูกผักปลอดสารเพื่อบริโภคในครัวเรือนเป็นการลดค่าใช้จ่ายในครัวเรือน  และเพื่อความปลอดภัยด้านสุขภาพ และเปลี่ยนแปลงวิธีคิดให้ลดละเลิกการใช้สารเคมีเพื่อลดต้นทุนการผลิต มีการปลูกพืชหมุนเวียนมากขึ้น หรือใช้พื้นที่ที่มีอย่างจำกัดปลูกพืชในกระถาง เช่น ต้นอ่อนทานตะวัน ต้นอ่อนผักบุ้ง

รูปแบบกิจกรรมจะเน้นเรื่องการเสริมทักษะความรู้ให้กับคนในชุมชน เรื่องการทำเกษตรอินทรีย์ การแปรรูป การพัฒนาผลิตภัณฑ์ เช่น การทำปุ๋ยหมัก น้ำหมักชีวภาพแทนการใช้สารเคมี การฝึกทักษะเรื่องการแปรรูปผลไม้ การนำพืชผักผลไม้ที่มีอยู่แล้วนำมาแปรรูป การเพิ่มทักษะในเรื่องความสะอาด การตาก การจัดเก็บ การพัฒนารูปแบบของสินค้า การทำบรรจุภัณฑ์ให้ดูดี มีมาตรฐานเป็นการเพิ่มมูลค่า ให้ความรู้เรื่องการทำชาสมุนไพร เช่น อัญชัน  เตยหอม ใบหม่อน ใบดาวอินคา ตระไคร้ เพื่อนำผลผลิตที่มีอยู่แล้วมาแปรรูปให้เกิดรายได้เพิ่มขึ้น การให้ความรู้เรื่องการทำน้ำยาเอนกประสงค์จากมะกรูด มะนาว นำมาทำเป็นน้ำยาล้างจาน มะกรูด อัญชัน ทำแชมพูสระผม มะขาม ทำเป็นสบู่เหลว เป็นต้น

วัตถุประสงค์การเรียนรู้และฝึกทักษะไม่ใช่เพียงเพื่อจำหน่าย สร้างรายได้เพิ่มเท่านั้น แต่ยังมุ่งเน้นการแปรรูปเพื่อใช้เอง ทดแทนการซื้อจากภายนอก การพึ่งพาตนเอง ลดรายจ่ายครัวเรือน รู้จักการทำบัญชีครัวเรือน พร้อมกับการปลูกฝังเรื่องคุณธรรม จริยธรรมควบคู่กันไป 

นอกจากความรู้เรื่องทักษะอาชีพ สิ่งหนึ่งที่เป็นผลพลอยได้จากการมารวมตัวกัน คือ เกิดการแลกเปลี่ยนความรู้ของคนในชุมชน เนื่องจากแต่ละคนจะมีความถนัดต่างกัน ทำให้สามารถพูดคุยและช่วยเหลือกันได้ อีกทั้งยังช่วยให้ผู้ที่ไม่มีอาชีพได้ประกอบอาชีพเพื่อเลี้ยงตัวเองได้อีกด้วย

ปัจจุบันชาวบ้านที่ได้ผ่านการเรียนรู้เรื่องทักษะในการประกอบอาชีพได้รวมกลุ่มกันจัดตั้งเป็น “วิสาหกิจชุมชน พอใจในวิถีพอเพียง”  เพื่อทำหน้าที่รวบรวมและพัฒนาช่องทางตลาดให้กับสมาชิก ปัจจุบันมีผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากการพัฒนาต่อยอดจากผลผลิตเกษตรอินทรีย์ของสมาชิกออกมาวางจำหน่ายหลากหลายชนิด และได้รับกระแสตอบรับที่ดีจากผู้บริโภค เนื่องจากมีจุดขายที่สำคัญ คือ เป็นผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพ ปลอดสารเคมี และไม่มีส่วนผสมจากเนื้อสัตว์ (เจ) อาทิเช่น น้ำพริกสมุนไพรคั่วกล้วย  น้ำพริกมะม่วงหาวมะนาวโห่  กล้วยกระจก ชาอัญชันผสมเตยหอม ชาดาวอินคาผสมเตยหอม ชาใบหม่อน ชาไมยราบ  ยาสระผมจากมะกรูด อัญชัน ว่านหางจระเข้ ย่านาง

หลังจากได้ดำเนินกิจกรรมมาตั้งแต่ปลายปี 2562 ผ่านช่วงเวลาที่เกิดสถานการณ์วิกฤติโควิด-19 ทำให้ค้นพบว่า นี่คือคำตอบของชุมชนที่ต้องการพึ่งตนเองอย่างแท้จริง เพราะในยามวิกฤติที่หลายคนตกงาน ไม่มีรายได้ แต่ชาวบ้านที่ได้เข้ามาเรียนรู้กับทางสถานธรรมก็ยังมีพืชผักผลไม้ปลอดสารเคมีไว้บริโภค เพื่อลดรายจ่าย แถมยังสร้างรายได้ และสร้างสุขภาพที่ดีให้กับตนเองและครอบครัว

ที่มา : ไทยโพสต์ วันที่ 11 ก.ย. 2563