ข้าวกับชาวนาญี่ปุ่น

ผมได้รับเลือกจาก Zengyoren ให้เป็นตัวแทนของผู้เข้าสัมมนาร่วมกับด๊อกเตอร์จากอินเดีย ตอนที่เดินทาง Study Tour ที่เมืองนาโกยา และเกาะไข่มุก Essie Mikimoto มีกล้องของ NHK ติดตามถ่ายตลอดเวลา

แล้วผมกับด๊อกเตอร์อินเดียไปออกรายการสดของ NHK แสดงทัศนะเกี่ยวกับการสัมมนาครั้งนี้นานครึ่งชั่วโมง

ในอีกมุมหนึ่ง พอเสร็จจากการสัมมนาในทุกเย็น ผมกับคุณอุดมจากสหกรณ์ประมงมหาชัยก็ออกไปกินอาหารเย็นและพาคุณอุดมไปท่องราตรีแถวชินจูกุ มาเล่าให้ผู้เข้าสัมมนาคนอื่นที่ไม่มีใครกล้าออกจากโรงแรมฟัง จนได้ฉายาว่า

ชินจูกุบอย

และที่สุดของการท่องราตรีโตเกียวในครั้งนั้น ผมไปค้นพบโรงระบำเปลือยอก Nishikeki ที่ Ginza เป็นระบำเปลือยอกแบบฝรั่งเศส แสดงในโรงละครสวยงาม เวทียกขึ้นมาจากชั้นใต้ดิน

ระบำนี้แสดงมาตั้งแต่ก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 มีชื่อเสียงโด่งดังมาก

ผมมาเล่าให้ผู้ชายที่เข้าร่วมสัมมนาฟัง ทุกคนอยากจะไปชมระบำเปลือยอก โดยเฉพาะด๊อกเตอร์จากอินเดีย

ผมจึงต้องกลายเป็นไกด์กิตติมศักดิ์พาลูกทัวร์นานาชาติทั้งทีมไปชมระบำเปลือยอก Nishikeki

เป็นประสบการณ์ที่ยังจดจำถึงวันนี้

ทุกวันนี้ไม่ต้องไปหาโรงระบำ Nishikeki ปิดฉากไปหลายสิบปีแล้ว

ในเรื่องการสัมมนา

วันแรกหลังจากทำพิธีเปิดการสัมมนา ร่วมกินอาหารว่างกันแล้ว ชั่วโมงแรกของการบรรยายจาก Zengyoren เจ้าภาพ เขาเล่าว่า

ญี่ปุ่นมีโอกาสเป็นประเทศก้าวหน้าทางอุตสาหกรรมการผลิต ทั้งรถยนต์ รถไฟ และอี่นๆ แต่ก่อนที่คนญี่ปุ่นจะผลิตนวัตกรรมจากเหล็กเหล่านั้นได้ คนญี่ปุ่นต้องกิน

จึงมีนโยบายว่าผู้ผลิตอาหารจะต้องอยู่ได้เป็นคนแรกและยืนหยัดเป็นคนสุดท้าย

ดังนั้น ชาวนาญี่ปุ่นผู้ผลิตข้าวเลี้ยงคนญี่ปุ่นจึงได้รับความช่วยเหลือและปกป้องจากรัฐบาลญี่ปุ่นตลอดมาทุกยุคสมัย

รัฐบาลญี่ปุ่นรับซื้อข้าวจากชาวนาในราคาประกันและขายให้ประชาชนในราคาที่ยุติธรรม นั่นหมายความว่า รัฐบาลญี่ปุ่นต้องขาดทุนจากการซื้อข้าวจากชาวนามาขายให้ประชาชนทุกรัฐบาล

แต่ไม่มีนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นคนไหนโดนฟ้องให้ศาลพิพากษาจำคุกจากการช่วยชาวนา

เขาอธิบายว่า เมื่อชาวนาขายข้าวได้ราคาดี มีกำไร ก็จะมีกำลังซื้อทั้งอุปกรณ์การทำนา เสื้อผ้า รถยนต์คันเล็กๆ ฯลฯ และรัฐบาลจะมีรายได้กลับคืนจากภาษี Vat และภาษีการค้า และภาษีเงินได้จากบริษัทผู้ผลิต

นั่นคือเรื่องของเศรษฐศาสตร์มหภาคง่ายๆ จากของจริง

ในส่วนชาวนาญี่ปุ่นถือเป็นเกษตรกรที่มีความสุขมาก คุณคงเคยเห็นกรุ๊ปทัวร์ญี่ปุ่นท่าทางเงอะงะเดินท่องเที่ยวตามธงหัวหน้าทัวร์ในกรุงเทพฯ นั่นคือชาวนาญี่ปุ่นที่ได้รับรางวัลมาท่องเที่ยวนอกประเทศ

แต่เดี๋ยวนี้ไม่มีมาเมืองไทยแล้ว ลืมเสียเถิดความหลัง

ทั้งชาวนาและชาวประมงญี่ปุ่นเลือกมาสิงคโปร์ ได้ทั้งท่องเที่ยวและช้อปปิ้งจุใจ

นั่นคือคุณภาพชีวิตชาวนาญี่ปุ่นเพื่อให้มีแรงจูงใจในการเป็นชาวนาในเจเนอเรชั่นต่อไป

ในการนี้เขาบรรยายว่า สหกรณ์ชาวนาและสหกรณ์การเกษตรญี่ปุ่นที่ให้ความช่วยเหลือเบื้องต้นนั้น ขาดทุนทุกแห่ง เงินช่วยเหลือมาจากรัฐบาล

รวมทั้งสหกรณ์การประมงด้วย

นั่นหมายความว่า การช่วยเหลือชาวนา ชาวเกษตร และชาวประมงของรัฐบาลญี่ปุ่นนี้ขาดทุนทั้งหมด ตลอดเวลา 40 ปีที่ผ่านมา

แต่ไม่มีนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นคนไหนโดนฟ้องให้ติดตะราง

ในขณะเดียวกัน รัฐบาลญี่ปุ่นก็มีกฎหมายปกป้องชาวนาญี่ปุ่นบางประการ เช่น ห้ามนำเข้าข้าวทุกประเภทเข้าญี่ปุ่น รวมทั้งห้ามส่งออกข้าวไปนอกปรเทศด้วย จึงเป็นเรื่องยากที่จะมีเมล็ดพันธุ์ข้าวญี่ปุ่นไปหว่านนอกประเทศ

แต่บางครั้งก็มีเรื่องฟ้าประทานเกิดขึ้น

เพราะมีชาวนาทางภาคเหนือของไทยสั่งซื้อรถไถปลูกข้าวเซ็กกันแฮนด์จากญึ่ปุ่น และในล้อรถไถที่มีเศษดินติดมา มีเมล็ดข้าวติดมาด้วยหลายเมล็ด มากพอที่จะเริ่มต้นกำเนิดการปลูกข้าวญี่ปุ่นในเมืองไทย

นั่นคือเรื่องของเศรษฐศาสตร์มหภาคง่ายๆ จากของจริง

ในส่วนชาวนาญี่ปุ่นถือเป็นเกษตรกรที่มีความสุขมาก คุณคงเคยเห็นกรุ๊ปทัวร์ญี่ปุ่นท่าทางเงอะงะเดินท่องเที่ยวตามธงหัวหน้าทัวร์ในกรุงเทพฯ นั่นคือชาวนาญี่ปุ่นที่ได้รับรางวัลมาท่องเที่ยวนอกประเทศ

แต่เดี๋ยวนี้ไม่มีมาเมืองไทยแล้ว ลืมเสียเถิดความหลัง

ทั้งชาวนาและชาวประมงญี่ปุ่นเลือกมาสิงคโปร์ ได้ทั้งท่องเที่ยวและช้อปปิ้งจุใจ

นั่นคือคุณภาพชีวิตชาวนาญี่ปุ่นเพื่อให้มีแรงจูงใจในการเป็นชาวนาในเจเนอเรชั่นต่อไป

ในการนี้เขาบรรยายว่า สหกรณ์ชาวนาและสหกรณ์การเกษตรญี่ปุ่นที่ให้ความช่วยเหลือเบื้องต้นนั้น ขาดทุนทุกแห่ง เงินช่วยเหลือมาจากรัฐบาล

รวมทั้งสหกรณ์การประมงด้วย

นั่นหมายความว่า การช่วยเหลือชาวนา ชาวเกษตร และชาวประมงของรัฐบาลญี่ปุ่นนี้ขาดทุนทั้งหมด ตลอดเวลา 40 ปีที่ผ่านมา

แต่ไม่มีนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นคนไหนโดนฟ้องให้ติดตะราง

ในขณะเดียวกัน รัฐบาลญี่ปุ่นก็มีกฎหมายปกป้องชาวนาญี่ปุ่นบางประการ เช่น ห้ามนำเข้าข้าวทุกประเภทเข้าญี่ปุ่น รวมทั้งห้ามส่งออกข้าวไปนอกปรเทศด้วย จึงเป็นเรื่องยากที่จะมีเมล็ดพันธุ์ข้าวญี่ปุ่นไปหว่านนอกประเทศ

แต่บางครั้งก็มีเรื่องฟ้าประทานเกิดขึ้น

เพราะมีชาวนาทางภาคเหนือของไทยสั่งซื้อรถไถปลูกข้าวเซ็กกันแฮนด์จากญึ่ปุ่น และในล้อรถไถที่มีเศษดินติดมา มีเมล็ดข้าวติดมาด้วยหลายเมล็ด มากพอที่จะเริ่มต้นกำเนิดการปลูกข้าวญี่ปุ่นในเมืองไทย

รัฐบาลน่าจะนำพันธุ์ข้าวญี่ปุ่นชุดนี้มาส่งเสริมการปลูกในเมืองไทย แล้วส่งออกไปขายทั่วโลก (ยกเว้นญี่ปุ่น)

เรื่องการซื้อข้าวจากชาวนาของรัฐบาลญี่ปุ่นนี้ ผมได้นำมาเขียนนำเสนอใน มติชนรายวัน และมติชนสุดสัปดาห์ตั้งแต่เมื่อสี่สิบปีที่แล้ว

ขอเพิ่มเติมว่าในรัฐอาร์คันซอร์และแคลิฟอร์เนียของอเมริกาที่มีการปลูกข้าวเจ้าจำนวนมากส่งออกมาตีตลาดโลก รัฐบาลของรัฐและรัฐบาลกลางก็มีนโยบายให้ความช่วยเหลือชาวนาด้วยมาตรการต่างๆ

นโยบายช่วยเหลือชาวนาจึงเป็นสิ่งที่ปฏิบัติกันทั้งโลก

รัฐบาลที่ช่วยเหลือชาวนาก็ขาดทุนทุกรัฐบาล ทั้งโลก

ยังไม่มีนายกรัฐมนตรีหรือประธานาธิบดีคนไหนต้องติดตะรางเพราะการขาดทุนจากการให้ความช่วยเหลือชาวนา

เว้นแต่?

ที่มา มติชน 29 กันยายน 2560